بیوگرافی
جهان بینی
فعالیت های هنری
فعالیت های خیرخواهانه
روزنامه
صفحه اصلی
»
روزنامه
» قالی‌های نفیس کرمان - فرش شمارۀ ۱
قالی‌های نفیس کرمان - فرش شمارۀ ۱
تاریخ : ۲۹ شهریور ۱۳۹۶
قالی‌های نفیس کرمان
فرش شمارۀ 1
نقل از کتاب بهارستان دریچه‌ای به قالی ایران
تألیف : غلامعلی ملول
مشخصات :
چله : پنبه‌ای
خامه : پشمی
محل بافت : کرمان
ابعاد (متر) : 89/4 × 27/3
محل نگهداری : مجموعۀ خصوصی
طرح : تصویری داستانی
طراح : حسن خان شاهرخی ( احتمالاً )
بافنده : استاد علی کرمانی ( احتمالاً )
سال بافت ( ﻫ.. ش. ) : حدود 1290
تعداد گره ( در دسیمتر مربع ) : 7400
این فرش به گونه‌ای طراحی شده که در نگاه نخست حاشیه‌ها و متن آن تقریباً قرینه به نظر می‌رسند .
طرح متن آن از فرشی اقتباس شده که در اواخر قرن شانزدهم میلادی بافته شده و هم اکنون در موزۀ هنرهای دکوراتیو پاریس نگهداری می‌شود .
طراح فرش زیر که سال‌ها تجربۀ نگارگری داشته است می‌خواسته داستان‌هایی شورانگیز و عاشقانه از ادبیات ایران را در قالب یک فرش شانزده متری پیاده کند . او نه تنها اصلاحات و تغییراتی در متن فرش موزۀ هنرهای دکوراتیو پاریس داده بلکه حاشیه‌ای جدید شامل تصاویری از داستان‌های خمسۀ نظامی و مثنوی مولانا را جایگزین حاشیۀ فرش مزبور کرده است .
پیدایش چنین اثری بدیع فقط در سایۀ همکاری طراحی ادیب و نگارگر با بافنده‌ای لایق و کاردان امکان پذیر بوده است . با توجه به سبک طراحی ، رنگ‌آمیزی و بافت این فرش ، می‌توان گفت که طراح آن به احتمال بسیار حسن خان شاهرخی و بافندۀ آن نیز استاد علی کرمانی است .
در زمانی که این فرش طراحی و بافته شده داستان‌های دل‌انگیز و جذاب لیلی و مجنون ، خسرو و شیرین ، بیژن و منیژه ، رستم و سهراب ، و ده‌ها داستان شورانگیز دیگر در ادبیات فارسی ، نُقل محافل بوده است . در جای جای این کشور ادب پرور ، در هر کوی و برزنی ، از قهوه‌خانه‌ها تا مجالس شب‌نشینی و ایام عید و شب یلدا نقالان و ریش‌سفیدان خانواده و پدر بزرگ‌ها و مادر برزگ‌ها ، با همان لهجه‌های محلی و عامیانه ، میان‌سالان و نوجوانان و کودکان ایرانی را ابتدا با شکر داستان‌ها مجذوب می‌کردند و سپس عالمانه ، دُرد ناب ادب پارسی را ، از طریق گفتن چند بیت از اشعارِ این داستان‌ها جلوه‌گر می‌ساختند ، و به راستی آنان چه نیکو ، منش ادبی و طبع خردورزی را با شهد داستان‌ها ممزوج می‌ساختند تا در ژرف‌ترین لایه‌های دل و روح آنان نفوذ کند . در آن روزها بیشتر مردمان این حکایت‌ها را می‌دانستند و طراح این فرش تصور نمی‌کرد که روزی مردمان ما با این داستان‌ها بیگانه شوند ؛ از این روی ، نگارش حتی یک بیت یا کلمه‌ای را در توضیح تصاویر لازم ندیده است .
این فرش قطع نظر از محتوای داستان‌های آن ، به خودی خود زیبا و نفیس و منحصر به فرد است . اصطلاحاً به این گونه فرش‌ها ، به علت ظرافت بافت و نازک بودن آن ، فرش کاغذی می‌گویند .
طرح حاشیۀ پایین فرش با حاشیۀ بالا همانند است امّا رنگ‌آمیزی آن‌ها دارای تفاوتهای بسیاری است . همچنین حاشیۀ عمودی سمت راست عیناً مشابه حاشیۀ عمودی سمت چپ است امّا با جهت معکوس . به عبارت دیگر ، این دو حاشیه دارای مرکز تقارنی در مرکز فرش هستند .
تصویر حکیم چهار بار در حاشیه‌ها تکرار شده ، امّا در جایی دارای ریش و سبیل مشکی ، در جایی دیگر دارای سبیل سپید و در جایی دیگر دارای ریش سپید است .
در حاشیه و متن این فرش حدود 220 انسان و حیوان طراحی شده ( که البته تعدادی از آن‌ها 2 یا 4 بار تکرار شده‌اند ) و گویی طراح به لحاظ رنگ‌آمیزی هیچ‌گونه محدودیتی احساس نمی‌کرده است .
توزیع جانداران و سواران و آدمیان در حاشیه و متن استادانه و ماهرانه انجام گرفته و فضای خالی بین جانداران با گل ، غنچه ، برگ و گیاه تزئین شده است . با دقت بیشتر به جاندارانی که در فرش به تصویر کشیده شده‌اند و با توجّه به حالت آن‌ها نسبت به یکدیگر ، مطمئن می‌شویم که طراح ، ضمن رعایت اصول کلی طراحی یک فرش زیبا ، مصمم به نگارگری داستان‌هایی ویژه از متون کهن ادب پارسی بوده است .
بیوگرافی
جهان بینی
فعالیت های هنری
فعالیت های خیرخواهانه
روزنامه