ادامه انتخابات
هنگام مراجعه به آرای عمومی حتّی‌المقدور باید موضوعِ مورد پرسش مختصر و کوتاه و روشن باشد . اگر روش‌های مراجعه به آرای عمومی سریع و کم‌هزینه باشد می‌توان به جای آن‌که کتابی را به همه‌پرسی گذاریم ، بخش‌های آن را جداگانه بپرسیم و یا حتّی فصل‌های آن را و یا حتّی پاراگراف‌های مستقل آن را جداگانه به همه‌پرسی گذاریم . می‌توان آنچه را که به آرای عمومی می‌گذاریم حتّی‌الامکان مختصر کنیم مشروط بر آن که وحدتِ کلّی و هدفِ نهایی زایل نشود .
هیچ کس از مفاسدی که گهگاه بر مجالس قانون‌گذاری می‌گذرد بی‌اطّلاع نیست .امکان دارد گروهی از اعضای مجالس قانون‌گذاری با دسته‌بندی و یا تطمیع گروهی دیگر ، قانونی غیرعادلانه و یا نادرست تصویب کنند . ممکن است به روش‌هایی غیر اخلاقی از حضور عدّه‌ای در هنگام رأی‌گیری جلوگیری کنند و اکثریت آراء را به نفع خود بگردانند . ممکن است قدرتمندان و صاحبان قدرت به عدّه‌ای از نمایندگان رشوه و یا هدیه دهند . ممکن است عدّه‌ای از نمایندگان به دلیل اطّلاعات نادرستی که به آنان تغذیه شده به هنگام اخذ رأی تصمیم نادرستی بگیرند و حتّی این احتمال واقعاً وجود دارد که گروه اکثریت در قوۀ مقنّنه منافع گروهی و حزبیِ خود را بر منافع اکثریت مردم ترجیح دهند و تصمیمی مغایر با خواست آرای عمومی اتخاذ کنند .
با این همه ، مزایایِ روش وکالت دادن به عدّه‌ای معدود جهت تصویب قوانین بر هر نوع شیوۀ دیگری برتری دارد . این روش ایده‌آل نیست امّا فعلاً عملی‌ترین است . با این یادآوری که در سایۀ وجود آزادی بیان ، بسیاری از این مفسده‌ها پیشگیری و یا درصورتِ وقوع آشکار خواهند شد .
نتیجۀ مراجعه به آرای عمومی و انتخابات زمانی دارای مشروعیت است که در آن جامعه آزادی اندیشه و بیان باشد . هر میزان در جامعه‌ای آزادی اندیشه و بیان کمتر باشد نتایج حاصله از آرای عمومی نامشروع‌تر است . نکتۀ قابل ذکر دیگر لزوم وجود آرامش و دوری جامعه از هیجاناتِ اجتماعی به هنگام انتخابات است . هنوز هم- حتّی در جوامعِ پیشرفتۀ سیاسی- به خدمت گرفتن احساساتِ مردم برای پیشبرد اهداف سیاسی و جلب آراء و مسلّط شدن بر آن‌ها مؤثرترین شیوه است . هنوز هم سخنرانی‌هایِ شورانگیز و برانگیزانندۀ احساسات و استفاده از تعصبّات و باورهای سنّتی و قومی و قبیله‌ای و ملّی ، مؤثرتر و کارآمدتر از سخنانِ معقول است که با لحنی آرام و متین ادا شود . یک خروار سخن گفتن از عقلانیت تأثیر یک جو حرفِ عاطفی ، شورانگیز و مهیّج را ندارد .