اطلاق ذهن به عین

ادامه اطلاق ذهن به عین نتیجۀ این تفسیر آن است که اگر تجزیۀ کوچک‌ترین ذرّات اتم‌ها ادامه یابد به عنصری غیرمادّی که من آن ‌را عنصرِ اوّلیۀ خنثی و بی‌هوش می‌نامم خواهد رسید . آن مرحله سدّی است غیرقابل عبور که انسانِ اندیشمند را به تأمّل و تردید در تصوّری که از مادّه دارد ، وادار می‌کند.
فلسفه‌ از بدو پیدایش تاکنون در چنبرۀ بود یا نبود و یا چیستیِ این مادّۀ اوّلیۀ بسیطِ کائنات ، دست و پا می‌زند و نیز در پیِ کشف آن است که چرا اَعیان از چیدمان و هم‌نشینیِ این مادّة‌المواد پدید آمده است ، ما را توانِ گذر از این سدّ عظیم نیست . آنچه که ما باید بشناسیم چگونگیِ ساختار و سازمانِ مجموعه‌ها و در نتیجه رفتار و عملِ آن‌ها است .